ΜΙΚΡΟΦΡΑΓΜΑΤΑ στον Καβουροπόταμο της Πάρου

Σε τόπους όπου το νερό ήταν σπάνιο αγαθό, οι κοινότητες εφάρμοζαν ποικίλες πρακτικές  για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της λειψυδρίας. Μία από τις παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης του νερού που χάνεται στο χρόνο είναι τα μικρής κλίμακας φράγματα ανάσχεσης κατά μήκος των κοιτών ρεμάτων περιοδικής ροής.

Ο σκοπός αυτών των μικρών φραγμάτων χαμηλού ύψους ήταν αρχικά η μείωση της κλίσης της κοίτης του ρέματος και η συλλογή μικρών ποσοτήτων νερού για αρδευτικούς σκοπούς. Ωστόσο, μπροστά στην πρόκληση της μεταβολής του κλίματος και των ανθρωπογενών πιέσεων, τα μικρά φράγματα επιτελούν τρεις επιπλέον λειτουργίες για το περιβάλλον και τον άνθρωπο:

• Μειώνοντας την ταχύτητα ροής του νερού και συγκρατώντας μέρος αυτού, επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη διείσδυση του στο έδαφος, εμπλουτίζοντας έτσι τον υπόγειο υδροφορέα.
• Σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων συγκρατούν σημαντικές ποσότητες νερού και φερτών υλικών, μειώνοντας έτσι το ρίσκο για πλημμύρες στους οικισμούς που συνήθως βρίσκονται στον παράκτιο χώρο, στις εκβολές των ρεμάτων.
• Αποτελούν εστίες βιοποικιλότητας: οι ρηχοί ταμιευτήρες νερού που δημιουργούνται αποτελούν μικρές οάσεις για τα άνυδρα νησιωτικά οικοσυστήματα, αποτελώντας κατάλληλους βιότοπους για πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους ξηρασίας.

Με στόχο την επιστημονική τεκμηρίωση αυτών των πολλαπλών λειτουργιών των μικροφραγμάτων , το WWF Ελλάς, το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA), το Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδας (ΙΝΣΠΕΕ), η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πάρου (ΔΕΥΑΠ) και ο Δήμος Πάρου υλοποιούν το έργο «Λίθινοι αναβαθμοί: Μια πράσινη υποδομή για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού σε μικρά άνυδρα νησιά».

Στο πλαίσιο του παραπάνω έργου, το Μπουλούκι και το Φεστιβάλ Πάρου διοργανώνουν από κοινού ένα βιωματικό εργαστήριο κατασκευής μικρών φραγμάτων στον Καβουροπόταμο της Πάρου, ένα ρέμα περιοδικής ροής στα νοτιοανατολικά του νησιού.
Το βιωματικό εργαστήριο απευθύνεται στο ευρύ κοινό και έχει 15 θέσεις συμμετοχής κυρίως για φοιτητές και νέους επαγγελματίες από τους κλάδους των εφαρμοσμένων τεχνών, της μηχανικής και των κατασκευών, της πολιτιστικής διαχείρισης, των επιστημών του περιβάλλοντος και άλλων σχετιζόμενων κλάδων.

Η διάρκεια του εργαστηρίου είναι 4 ημέρες (1-4 Ιουνίου 2022) και περιλαμβάνει συμμετοχή στις εργασίες πεδίου κατασκευής ξερολιθικών αναβαθμών στον Καβουροπόταμο (μεταξύ των οικισμών Λαγκάδα και Άσπρο Χωριό) καθώς και παράλληλες εκπαιδευτικές δράσεις και ξεναγήσεις στο νησί.

Οι εργασίες πεδίου θα πραγματοποιηθούν υπό την καθοδήγηση τριών έμπειρων μαστόρων-εκπαιδευτών από την Πάρο και θα περιλαμβάνουν όλα τα στάδια της κατασκευής, από τη συλλογή της πρώτης ύλης μέχρι τη θεμελίωση και την ολοκλήρωση του μικρού φράγματος. Παράλληλα, θα συζητούνται τεχνικά, θεσμικά, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά  ζητήματα που ανακύπτουν μέσα από το έργο και τις διάφορες προεκτάσεις του όπως λ.χ. η ορθή διαχείριση των φυσικών πόρων και η χρήση τοπικών πρώτων υλών σε τεχνικά έργα.